جزیره کیش، یک جزیره تفریحی در شهرستان بندر لنگه، استان هرمزگان در جنوب ایران واقع در خلیج فارس است. کیش به دلیل وجود منطقه آزاد تجاری، مراکز تفریحی و تجاری، جاذبههای گردشگری و هتلهای فراوان یکی از مقاصد عمده گردشگری در ایران بهشمار میرود.جمعیت جزیره حدود ۴۰٬۰۰۰ نفر است و سالانه حدود ۲ میلیون گردشگر از آن بازدید میکنند.
جزیره کیش سومین مقصد پربازدید تعطیلات در خاورمیانه پس از دبی و شرمالشیخ است. گردشگران بسیاری از کشورهایی که ایران معمولاً برای آنها نیاز به ویزا دارد، از اخذ ویزا برای کیش معاف هستند. این جزیره دارای ۹۱٫۵ کیلومتر مربع مساحت است و از شمال به ایران، از شرق به تنگه هرمز، از جنوب به کشور امارات متحده عربی و از غرب به کشورهای بحرین، قطر و عربستان منتهی میشود.
جزیره کیش در تاریخ با نامهای کامتینا، اراکیا (یونانی باستان: Αρακία)، آراکاتا و قیس نام برده شدهاست. موقعیت جغرافیایی استراتژیک جزیره کیش از دوران تمدنهای باستانی آشور و ایلام مشخص شد که قایقهای بادبانی در امتداد خط ساحلی جنوبی از این جزیره در کنار جزایر قشم و هرمز به عنوان ایستگاهی در طول مسیر استفاده میکردند. با از بین رفتن این تمدنها، موقعیت برتر جزیره کیش از بین رفت. با بنیانگذاری شاهنشاهی هخامنشیان، خلیج فارس به شدت تحت تأثیر قرار گرفت. در سایه هخامنشیان جزایر خلیج فارس رونق یافتند، دریانوردی در خلیج فارس گسترش یافت و از کشتیهای بهتری برای حمل مسافر و کالا استفاده شد. در این دوره ابزار کمکناوبری از جمله فانوس دریایی برای تسهیل دریانوردی در خلیج فارس نیز راهاندازی شد.
کیش امروزه محل زندگی تمامی اقوام ایرانی است. کیش را با توجه به تنوع قومی و فرهنگی میتوان ایران کوچک دانست به طوری که هر قوم با آداب و فرهنگ خود در کنار سایر اقوام ایرانی با صلح و دوستی در حال زندگی است.
پوشاک محلی مردان بومی عرب دشداشه همراه با عرقچین است و مهمترین جشنهای مردم کیش، نوروز باستانی ایرانیان و عید قربان و عید فطر میباشند.ساز اصلی محلی نوعی طبل است. شغل سنتی بومیان، ماهیگیری، دام داری، دریانوردی و بازرگانی است. مردم کیش در گذشته به صید مروارید نیز میپرداختهاند. غذاهای محلی کیش شامل انواع «قلیه»، «مضروبه»، «هریسه» و «مچبوس» است که اغلب با ماهی تهیه میشوند. بومیان جزیره از نژادهای دراویدی، نوردیک، سامی و سیاهپوست بوده و به زبانهای فارسی و عربی صحبت میکنند.
از جاذبههای تاریخی کیش میتوان به شهر باستانی حریره، کاریز، آبانبار پنجبادگیر، مسجد ماشه و مسجد امیر اشاره کرد.حریره، نام شهر ویرانهای است خالی از سکنه و مربوط به دوران قیاصره که نام آن از نام بانویی که ملکه شهر بوده برگرفته شدهاست. هماکنون بخشی از شهر که عمارت کاخ بانوی حریره بوده مرمت شدهاست.مهمترین ابنیه کشف شده در این مجموعه عمارت اعیانی، حمام، آبانبار، قنات و بقایای مسجد جامع حریره میباشند.
خانه (موزه) مردمشناسی بومیان کیش یکی از قدیمیترین خانههای جزیره کیش با برخورداری از سبک معماری کاملا بومی است. این خانه تاریخی متعلق به حاج عبدالله بن شاهین، تاجر مروارید و صاحب یکی از بزرگترین لنجهای بادبانی آن زمان بود. او در نجاری و لنجسازی نیز مهارت داشت. این خانه تاریخی به منظور معرفی تاریخ، فرهنگ، آداب و رسوم و صنایع دستی بومیان جزیره، در فروردین ماه ۱۳۹۳ به خانه مردمشناسی بومیان کیش تبدیل شد. این موزه به انتخاب شورای بین المللی موزهها (ICOM) موفق به کسب عنوان ارزشمند موزه برتر کشور در سال ۹۹-۹۸ شد.
یکی از صنایع دستی مهم که از خاک جزیره کیش ساخته میشود کوزههای سفالی است. گل این کوزه ها رنگی متفاوت با کوزههای معمولی دارد. در عمق ۳۰ متری خاک جزیره کیش، گلی مرغوب به نام گِل “مارون” وجود دارد که برای کارهای سفالگری بسیار بی نظیر است.
از دیگر صنایع دستی این شهر میتوان به زیورآلاتی از جنس صدف اشاره کرد. این صنایع دستی جزیره کیش که با صدفهای زیبا و گوشماهیهای رنگارنگ ساخته شدهاند را میتوانید در بازارهای محلی کیش خریداری کنید.